Thursday, December 29, 2011

चला जावू या वज्रेश्वरीला. . .

मार्गशीर्ष महिन्यात डहाणूच्या महालक्ष्मी देवीच्या दर्शनासाठी सर्व भाविकांची गर्दी होते हे मी जाणून होते. आपणही देवीच्या दर्शनासाठी जावं अशी आस माझ्याही मनाला लागली होती. पण मार्गशीर्ष महिना संपत आला तरीही नियोजन होत नव्हतं. दरम्यान डिसेंबरमध्ये कार्यालयातील कर्मचाऱ्यांनी शनिवार-रविवार सुट्टीला डहाणूला सहल काढण्याची इच्छा व्यक्त केली. पण म्हणतात ना इच्छा असेल तर मार्ग दिसेल. देवाची इच्छा असेल तर भक्तांसाठी मार्ग आपोआप खुले होतात, याचा प्रत्यय मलाही आला. हो-नाही करीत अखेर आम्ही शनिवार – रविवार सुट्टीचा मुहूर्त साधत एक दिवसाचा दौरा ठरवून डहाणूला जायचे निश्चित केले. शनिवारी ठाणे स्टेशन येथे सर्वांनी भेटण्याचे ठरवून आम्ही कार्यालय सोडले.

रेल्वे मार्गानेही डहाणू गाठता येते. परंतु रेल्वेने वेळ लागतो व पश्चिम रेल्वेच्या गर्दीतून प्रवास हा नकोसा होतो म्हणून आम्ही शनिवारी सकाळी नऊ वाजता ठाणे येथून सुमो वाहनाने निघालो. रेल्वेने डहाणूला जाता येते. मुंबईच्या पश्चिम रेल्वे मार्गावरील विरारच्या उत्तरेला ६५ कि.मी.अंतरावर डहाणू वसलेले आहे. मुंबई सेंट्रल, दादर किंवा विरारहून रेल्वे सेवेने डहाणू गाठता येते. राष्ट्रीय महामार्ग क्र.८ पासून २० कि.मी. अंतरावर चारोटी नाका आहे. त्यापासून ४ कि.मी.अंतरावर महालक्ष्मी मंदिर आहे. सकाळी ११.३० वा. आम्ही महालक्ष्मी मंदिरात प्रवेश केला. 

महालक्ष्मी देवी ही आदिवासींची कुलदेवता असून यात्रेच्या काळात आदिवासी येथे तारपा नृत्य सादर करतात. दरवर्षी महालक्ष्मी देवीची यात्रा ही १५ दिवसांची असते. यात्रेला हनुमान जयंतीपासून सुरुवात होते, अशी माहिती मिळाली. महालक्ष्मी देवीचे मूळ पीठ डोंगरावर आहे. डोंगराचा शिखर हा निमूळता असून पर्वत रागांमधून महालक्ष्मीचा डोंगर सहज ओळखता येतो. परंतु तेथे चढून जाणे अवघड असल्याने पायथ्याशी मंदिर बांधण्यात आले आहे. महालक्ष्मी देवीची मूर्ती ही मुखवट्याच्या रुपात आहे. मुखवटा शेंदूरी रंगाचा असून चांदीचा मुकूट परिधान केलेला आहे. मंदिर मुंबई- सुरत महामार्गापासून जवळ असल्याने दर्शनासाठी मुंबईतूनच नव्हे तर गुजरात राज्यातूनही भाविक येतात. एसटी महामंडळाच्या गाड्यांची सुविधा उपलब्ध असल्याने सुट्टीच्या काळात, यात्रेच्या वेळी गर्दी होते. येथे धर्मशाळेची व निवासाची सोय आहे. शांत व चोहोबाजूंनी डोंगर व झाडांनी वेढलेल्या या मंदिराला पर्यटक नेहमीच भेट देतात. महालक्ष्मीचे मनोभावे दर्शन घेऊन आम्ही तेथून डहाणू कार्यालयाला भेट देण्यासाठी रवाना झालो. कार्यालयात कर्मचाऱ्यांनी आनंदाने स्वागत केले. कार्यालयाच्या जवळ असलेल्या छोट्या हॉटेलमध्ये भोजन घेऊन जवळच असलेला बीच पाहावयास निघालो. डहाणू तालुक्याला १०-१२ कि.मी.अंतराची सागरी किनारपट्टी लाभली आहे. समुद्रावर घोडागाडी, घोडस्वारीची सुविधा उपलब्ध आहे. स्वच्छ व नितळ समुद्र किनाऱ्यावरुन पाण्यात उतरण्याच्या मोह झाला. शेवटी निळसर पाण्यात उतरुन मनसोक्त पाणी पायावर घेतले तेव्हा मनाला आणखी उभारी आली. त्यानंतर वज्रेश्वरी देवीच्या दर्शनासाठी निघालो.

वज्रेश्वरीला जाताना वाटेत गणेशपुरीला गाडी वळविली. गणेशपुरी येथे नित्यानंद महाराजांची समाधी व आश्रम आहे. त्यांचे शिष्य स्वामी मुक्तानंद यांचा गुरुदेव आश्रम योग- शिक्षणासाठी प्रसिध्द आहे. विदेशी पर्यटक तेथे मोठ्या प्रमाणात आल्याचे दिसले. आश्रमात थोडा वेळ साधना करुन आम्ही वज्रेश्वरी देवीच्या दर्शनासाठी निघालो.

वज्रेश्वरी हे तीर्थस्थान ठाणे जिल्ह्यातील भिवंडी तालुक्यात असून कल्याणमार्गे किंवा वसईमार्गे येथे जाता येते. वज्रेश्वरी हे गाव गरम पाण्याच्या आरोग्यवर्धक कुंडांमुळे प्रसिध्द आहे. वज्रेश्वरी देवी ही पार्वतीचे रुप मानले जाते. पार्वतीने इंद्राचे वज्रास्त्र गिळले म्हणून रामाच्या विनंतीवरुन तिला वज्रेश्वरी नाव पडले, अशी पुराणात कथा आहे. तसेच वज्रेश्वरीला ऐतिहासिक महत्वही आहे. पेशव्यांच्या काळात पोर्तुगिजांनी जनतेचा छळ सुरु केला तेव्हा चिमाजी आप्पांनी वज्रेश्वरी देवीला नवस केला की युद्धात विजय झाला तर वसईच्या किल्ल्यासारखे तुझे मंदिर बांधीन. त्याप्रमाणे सन १७३८ मध्ये चिमाजी आप्पांनी वसईचा किल्ला जिंकला व वज्रेश्वरी देवीचे मंदिर बांधले. मंदिरात तीन मूर्त्या असून त्या पुर्वाभिमुख आहेत. मधोमध वज्रेश्वरी देवीची मूर्ती असून डाव्या बाजूला कालिका माता तर उजव्या बाजूला रेणूका मातेची मूर्ती आहे. मंदिराच्या आवारात दत्तगुरु, शंकर, हनुमान मंदिरे आहेत. वज्रेश्वरी देवीचे दर्शन घेऊन १ कि.मी अंतरावरील अकलोली येथील गरम पाण्याची कुंडे पाहण्याचा मोह आवरता आला नाही. या कुंडातील गरम पाण्याचा अनुभवही आनंदी आणि अचंबित करणारा होता. अशा तऱ्हेने आम्ही एक दिवसात वज्रेश्वरी महालक्ष्मीमार्गे यशस्वी प्रवास पूर्ण केला.मग आपण कधी येताय वज्रेश्वरीला?

  • भारती वाघ
  • No comments:

    Post a Comment