माता जिजाऊ यांच्या ४२१ व्या जयंती निमित्ती माझे दोन शब्द ....! राजेश खडके सकल मराठी समाज

माता जिजाऊ यांचा जन्म १२ जानेवारी १५९८ मध्ये सिंध्दखेड येथे लाखोजी जाधव यांच्या घरामध्ये झाला आहे.आज त्यांची ४२१ वी जयंती आहे या जयंती निमित्ती कोटी कोटी प्रणाम....! मित्रहो आपणास माता जिजाऊ कोण होत्या हे सांगण्याची गरज आहे असे मला वाटत नाही.परंतु त्यांच्या कार्याला आणि इतिहासाला पुन्हा उजाळा मिळावा म्हणून काय इतिहासातील गोष्टी समोर आणण्यासाठीचा माझा एक छोटासा प्रयत्न आहे.माता जिजाऊ यांचे लग्न वेरुळचे भोसले घराण्यातील शहाजीराजे यांच्या बरोबर झाले.शहाजीराजे यांचे स्वप्न होते की,रयतेचे राज्य निर्माण झाले पाहिजे आणि इथली रयत आणि शेतकरी तसेच स्त्री यांचे संरक्षण झाले पाहिजे ही संकल्पना त्यांनी त्यांची पत्नी माता जिजाऊ यांना बोलून दाखविली.त्यासाठी लागणारी व्यवस्था म्हणून त्यांनी १६१५ मध्ये पुणे येथे लाल महाल बांधला होता आणि नागरवास या गावी हत्तीच्या वजना एवढी तुळा करून गोर गरीब जनतेमध्ये धन धान्य आणि सोने चांदी स्वराज्याची संकल्पना प्रस्थापित केली पुढे त्याच गावचे नाव तुळा केलेवरून तुळापुर असे पडले.आणि १६३० मध्ये मुरार जगदेव याने याच लाल महालावर हल्ला करून पुणे बेचीराग केले.पुढे १९४५ माध्ये माता जिजाऊ आणि शिवराय पुणे येथील पासलकर वाड्या मध्ये आल्यानंतर प्रचंगगडाचा राजा रायनाक परवारी यांनी हा गड शिवरायांच्या हाती स्वाधीन केला आणि याच गडावर शिवरायांनी माता जिजाऊ यांच्या मार्गदर्शानाखाली यल्या मांगाच्या हातून स्वराज्याचे पहिले तोरण चढवून त्याचे पुढे तोरणागड असे नामकरण केले.त्यानंतर याच दिवशी स्त्रीची बेअबदा गुजर पाटलाची हातपाय कलम करून त्याचा चौरंगा करण्याची शिक्षा पासलकर वाड्यामध्ये देऊन पहिला न्याय निवाडा करून स्वराज्य प्रस्थापित केले.नंतर त्याच बाजूला राजगड उभारून २२ वर्ष स्वराज्याचा राज्य कारभार चालविला.बेचीराग झालेले पुणे आणि लाल महाल दुरुस्त करून पुन्हा त्याची उभारणी केली.स्वराज्याला मान्यताप्राप्त आणि सुरक्षित अशी राजधानी असावी म्हणून रायगड उभारून ६ जून १६७४ मध्ये माता जिजाऊ यांचे आदेशावर पहिला राज्याभिषेक करून आता स्वराज्य प्रस्थापित झाले आहे असा संदेश संपूर्ण जगाला दिला.माता जिजाऊ यांनी आपल्या मार्गदर्शनाखाली छत्रपती शिवराय आणि शंभूराजे यांना तयार करून समतावादी स्वराज्य निर्माण केले.