शेळी पालनासोबत मूर्तीकलेच्या जोडधंद्याने बचतगटाला दिले बळ

शेळी पालन हा व्यवसाय फायदेशीर असल्याचा प्रत्यय अमरावती जिल्ह्यातील नांदगाव पेठ येथील आझाद महिला बचतगटाच्या महिलांना आला आहे. थेंबे-थेंबे तळे साचे असे पै नि पै गोळा करुन या महिलांनी शेळी पालन व्यवसायाच्या माध्यमातून आपल्या कुटुबांची प्रगतीकडे वाटचाल सुरू केली. यासोबतच सुरू केलेल्या मूर्तीकलेच्या जोडधंद्याने बचतगटाला बळ दिले आहे.

कुटुंबाला हातभार लागावा, कुटुंबाची आर्थिक परिस्थिती सुधारण्यास मदत व्हावी हा नेमका उद्देश डोळ्यासमोर ठेवून अमरावती जिल्ह्यातील नांदगाव पेठ येथे सन २००७ मध्ये आझाद महिला बचतगट स्थापन झाला. या गटामध्ये १३ महिला असून दारिद्र्य रेषेखाली १० सदस्य तर ३ सदस्य दारिद्र्य रेषेवरील आहेत. सौ.छाया राजू पोहणकर आझाद महिला बचतगटाच्या अध्यक्ष तर सौ.शालिनी मधुकरराव पेढेकर सचिव होत्या.

अमरावती पंचायत समितीतर्फे सुवर्ण जयंती ग्राम स्वयंरोजगार योजनेअंतर्गत या गटाला शेळी पालन व्यवसायासाठी २५ हजार रूपयांचे फिरते भांडवल मिळाले. या कर्जाच्या रकमेतून त्यांनी शेळ्या खरेदी केल्या. शेळ्यांचे देखभाल व त्यांचे संगोपन करुन एकाच वर्षात आझाद बचतगटाने कर्जाची परतफेड केली.

बचतगटातील महिला एवढ्यावरच न थांबता एक पाऊल पुढे टाकण्याचा निर्धार करुन शेळी पालन व्यवसायासोबतच जोड धंदा म्हणून त्यांनी मूर्तीकला उद्योग निवडला आणि थेट जिल्हा ग्रामीण विकास यंत्रणा (डी.आर.डी.ए.) कार्यालयातील अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधला. मूर्तीकला व्यवसायासाठी त्यांनी कर्जाची मागणी केली. त्यासाठी रितसर अर्ज भरुन कार्यालयात सादर केले. प्रकल्प संचालकांनी या महिलांची व्यवसाय करण्याची जिद्द पाहून २ लाख ५० हजार रुपयांचे कर्ज प्रकरण शिफारस करुन बँकेकडे मंजूरीसाठी पाठविले. बँकेने आझाद महिला बचतगटाला २ लाख ५० हजार रुपये कर्ज मंजूर केले.

प्रथम टप्प्यात बँकेने १ लाख २५ हजार रुपयांचा हप्ता दिला. मंजूर झालेली रक्कम घेऊन बचतगटातील १३ महिलांनी देवी देवतांच्या मूर्ती स्वत: बनविण्याचे काम सुरू केले. स्वत: काम केल्याने त्यांचा मजूरीचा खर्च वाचला. यामुळे पैशाची मोठी बचत झाली. मूर्तीकला व्यवसायातून दर महिन्याकाठी मूर्ती विक्री खर्च वजा जाता १५ हजार रुपये शिल्लक राहू लागले. यातून कर्जाची नियमित परतफेड करण्यास फार मोठी मदत झाली आणि काही दिवसांतच बँकेच्या १ लाख २५ हजार रूपयांच्या कर्जाची परतफेड झाली. बाहेरून व्यापारी येतात व ठोक भावाने मूर्ती विकत घेतात. यामुळे ठोक नगदी रक्कम हातात मिळते.

अमरावती येथे २४ फेब्रुवारी ते १ मार्च २०१२ पर्यंत विभागीय प्रदर्शन व विक्रीमध्ये मूर्तींची जवळपास ४० हजार रुपयांची विक्री झाली असल्याचे पोहणकर यांनी सांगितले. यातून सर्व महिलांना आपला रोजगार मिळत आहे. संसाराला लागणारी रक्कम ठेवून त्या बाकी रक्कम बँकेत जमा ठेवतात. यामुळे महिलांच्या घरात सुख शांती नांदत असल्याचे त्या सांगतात.

सामूहिक जोड व्यवसायाला शासन सातत्याने प्रोत्साहन देत आले आहे. आझाद महिला बचतगटाच्या महिलांनी शेळी पालन व्यवसायासोबत सुरू केलेला मूर्तीकलेचा जोडधंदा आणि त्याला मिळालेले प्रोत्साहन हे शासनाच्या प्रयत्नांना अधोरेखित करणारेच आहे.

शामलाल कास्देकर